Martın 15-də baş tutan AFFA-nın Hesabat Konfransı 2016-ya yekun vurulması üçün fürsət idi. Futbol ictimaiyyəti bir araya gəldi, məruzələr dinləndi, hesabatlar verildi, hamı əl çaldı və s.
Hamı təqdim olunanla kifayətləndi. Kimsə hesabatlara dair sorğu-sual etmədi, müzakirə aparılmadı. Konfransda olanlardan əksəriyyəti savadı çatmadığı, bir qismi isə nədənsə qorxduğu və ya hansısa marağı olduğu üçün susdu. AFFA başbilənləri də heç nə olmamış kimi 20-30 milyon (!!!) manatın 5-10 qəpikmiş kimi xərclənməsini ötüşdürdü.
AFFA hesabatlarını büroşur halında da təqdim edib. Və orada yazılanlara əsasən hər şey çox çəffaf görünür. Lakin…
2016-cı il ərzində AFFA-ya 23 971 739 manat vəsait daxil olub. Müqayisə aparsaq, bu, 1,85 milyon manat çoxdu. 2015-də bu göstərici 22 126 224 manat təşkil edirdi. Maraqlıdı ki, məhz bu qədər vəsait də SOCAR-ın köçürmələrində azalıb. Ötən il assosiasiyanın əsas tərəfdaşı, baş sponsoru 12 900 000 manat xərcləmişdisə, bu dəfə 1,7 milyon manat az köçürmə edib.
Əvəzində əsas milli komandanın yayım hüququndan gəliri 1,2 milyon manat artıb. 800 min UEFA-dan, 400 min "Azəridmanservis"dən gələn pulda artım var. Əsas fərq yaradan səbəb AVRO-2020-yə görə gələn 916 min manatdı ki, ötən il belə bir şey yox idi. "Digər" adı altında verilən gəlirlər isə 2 dəfədən çox yüksəlib – ötən il 352, 2016-da isə 778 min manat bu yolla AFFA-nın büdcəsini zənginləşdirib. Yeri gəlmişkən, xüsusən bu qaynağın tam açıqlanmasına ehtiyac var.
İstənilən halda, gəlirlərin artması və burada SOCAR-ın yükünün bir qədər azalması, əvəzində əlavə mənbələrin çoxalması sevindiricidi. Büdcənin yarıdan çoxunun baş sponsor olmadan qarşılanması işin müsbət tərəfidi. Ancaq elə bu fakt göstərir ki, həmin məbləğ olmadan da ölkə futbolunu idarə etmək olar. Sponsoru olmayan bir çox milli assosiasiyalar var ki, daha yaxşı nəticələrə sahibdilər. Bizdə də bu, mümkündü, amma futbolumuzun başbilənləri bunun üçün xərclərdə daha diqqətli olmalıdı. Xərclənən pullar haqda qeydlərimizi edərkən özünüz də görəcəksiz ki, əslində, reklam gəlirləri, tərəfdaşların xərclədikləri və yayım hüququndan gələn pulla da keçinmək olar. İndiki halda, baş sponsordan gələn pullar daha çox israf edilir və ya kimlərinsə cibini doldurması üçün maxinasiya imkanlarını artırır.
Lakin… İş ondadı ki, AFFA bəzi xərcləri müxtəlif adlara yaymaqla iz azdırmağa çalışıb. Hesabatı diqqətlə incələyəndə bəlli olur ki, AFFA-ya daxil olan vəsait heç də 23 971 739 manat deyil. SOCAR 1 810 510 manatı AFFA-nın vasitəçiliyi ilə Bakı Olimpiya Stadionunun hesabına köçürüb. Bundan başqa, 7 divizion və 1 Premyer Liqa klubuna eyni xəttlə 2 507 837 AZN verilib. U-17-nin Bakıda keçirilən Avropa çempionatında isə daha 5 912 682 manat assosiasiyanın hesabına gəlib. Yəni AFFA-ya daxil olan vəsaitlər 23 971 739 deyil, 34 202 768 manatdı. 11 milyon manatı başqa ad altında gizlətmək, nəzərdən yayındırmaq uğursuz cəhddir.
Olimpiya stadionuna, klublara ayrılan vəsaitləri də nəzərə alsaq, SOCAR ölkə futboluna 11 189 490 deyil, 15 507 837 manat yatırım edib.
Milli komandalara il ərzində 8 263 473 manat xərclənib. Bu, 19 592 502 manatlıq büdcənin 42 faizi deməkdi və həddindən artıq şişirdilmiş rəqəmdi. Düzdü, burada təkcə əsas komanda nəzərdə tutulmur, futzaldan qadın komandalarına, çimərlik futbolundan yeniyetmələr komandalarına kimi 11 kollektiv daxildi. Lakin elə əsas problem də buradadı. AFFA mütləq şəkildə hər bir komanda üzrə hesabatları təqdim etməlidi. Sayı çox göstərib büdcəni də şişirtməklə deyil, qadın komandalarının yaxın ölkələrə səfərləri, digər millilərin il ərzində 1-2 toplanışı üçün fantastik xərclər tələb olunmur.
Milli komandalarımızın 2015-ci illə müqayisədə toplanışları və xaricə səfərləri xeyli azaldığı halda xərclərin 900 min manat artması da maraqlı məqamdı və detallı sənədli açıqlamaya ciddi ehtiyac var. Qoy, AFFA kimə nə qədər xərclədiyini bəyan etsin, ondan sonra ictimaiyyət də dəqiqləşdirsin ki, hansı səfəri, toplanışı hansı qiymətə təşkil ediblər və ya real bazar qiymətləri ilə daha uyğun olan hansı variantlara üstünlük vermək olardı?
Və burada da eyni – yayındırma üsulundan istifadə edilib. Təlim-məşq bazasına xərclənən vəsait, aviabilet, hotel, nəqliyyat, təsərrüfat xərclərinin də müəyyən hissəsi milli komandalara xərclənib ki, bu da yığmaların büdcəsinin 10 milyona qədər yüksəlməsi deməkdi.
Büdcənin 15 faizinin (3 132 000 manat) əmək haqqı və ezamiyyə xərclərinə xərclənməsi də israfçılıqdı. AFFA-da az qala Lixtenşteynin, Lüksemburqun əhalisi qədər insan işləyir. AFFA baş katibi Elxan Məmmədovun yaxın ətrafının qalstuk taxdığına görə maaş aldığını nəzərə alsaq, büdcənin belə böyük görünməsi başadüşüləndi. Əsas qüvvə olan hakimlərin və hakim-inspektorların 1 531 782 manatlıq əlavə qonorar aldığını nəzərə alsaq, aydınlaşır ki, 3 milyon yalnız digər işçilərə sərf olunub. Aylıq 300 min manata yaxın vəsait həddindən artıq çoxdu. Hamımız bilirik ki, AFFA-da bütün işlər 5-10 nəfərin çiynindədi. Belədirsə, 3,1 milyon manat kimə xərclənir? Bildiyimizə görə, AFFA-da ştatda olan işçilərin sayı 200-ü keçib və həmin pullar daheç bir işə yaramayan qohum-qardaşa xərclənir. Onu da nəzərə alaq ki, Robert Prosineçki, Bernard Lippertə və digər əcnəbilərə xərclənən 2 milyon manat bura daxil deyil. Həm onların, həm də bir çox rəhbər şəxsin aldığı məvacib “paket” şəklində gəlir və büdcədə əksini tapmır. Ancaq yəqin ki, UEFA İcraiyyə Komitəsinə seçilmək üçün bütün Avropanı gəzib səs toplayan baş katibin bütün xərcləri "ezamiyyə fondu"ndan çıxılır.
(davamı olacaq)
VÜSAL MAHMUDOV