Fransada məşəl estafetinə start verilib. Ümumilikdə estafet 68 mərhələdən ibarət olacaq.
Məşəl orijinal dizaynda hazırlanıb. Onun üzərində əks edilənlər bir çox şeyə eyham vurur.
Lakonik Paris 2024 məşəli: bərabərlik, su və sülhün rəmzi
Olimpiya məşəli Olimpiadanın mühüm atributudur. Turnir ərəfəsində o, ev sahibi ölkənin ərazisindən keçir və birlik ideyasını təcəssüm etdirir. 1928-ci ildən etibarən Olimpiada çərçivəsində oyunlar zamanı alov yandırmaq ənənəsi bərpa edilmiş və estafet ilk dəfə 1936-cı ildə təşkil edilmişdir.
Məşəlin dizaynı daim düşünülmüş şəkildə verilmiş və Olimpiya hərəkatındakı bir çox şeyi simvolizmlə etmişdir.
Paris 2024-ün təşkilat komitəsi məşəl hazırlamaq üçün məşhur usta Metyu Leannara müraciət edib. Leannar məşəl dizayneri rolu üçün ideal namizəddir: o, müxtəlif forma və materiallarla işləyir və işində dərin məna qoymağı sevir: “Predmetlərlə dolu olan bir dünyada istifadə edilən bütün materiallar qədim zamanlardan bəri mövcuddur. Mən onlarla oynamağı xoşlayıram. Məqsədim onların bir qədər fərqli bir şey ifadə etməsidir”.
Metyu Fransada doğulub, böyüyüb və nüfuzlu “Ecole Superieure de la Creativity Industriale”ni bitirib. O, təcrübə etməyi sevir və qeyri-adi sifarişlərdən qorxmur. Leannar çox şey üzərində işləyib: interyerlərdən tutmuş yaxtalara, heykəllərdən tutmuş ətir şüşələrinə qədər. Onun layihələri Pompidu Mərkəzində, Nyu-York və San-Fransisko muzeylərində sərgilənir. Eksponatlarında o, ekologiya, istehlak və demoqrafiyanın mühüm məsələlərini qabardır.
Eyni zamanda, Leannar texnologiyanı və elmi yanaşmanı sevir. 2008-ci ildə NASA-nın araşdırmalarına əsaslanaraq Harvard Universiteti ilə birlikdə unikal hava təmizləyicisi hazırlayıb. Bu cihaz canlı bitkilərin köməyi ilə yaşayış yerlərini dolduran zəhərli hissəcikləri udur.
Olimpiada Leannarın həyatında yeni bir mərhələdir: “Bu macəranın bir hissəsi olmaq çox xoşdur və oyunların tarixinə töhfə vermək böyük məsuliyyət tələb edir! “Daha sürətli, daha yüksək, daha güclü – birlikdə…” Məqsədim bu Olimpiya şüarını götürüb öz əlavəmi etməkdir: “daha gözəl, daha yüngül, daha dəbdəbəli”.
Nəticədə məna ilə dolu lakonik məşəl əmələ gəlib. Məşəli hazırlayarkən ilham, təşkilatçıların qarşıdan gələn oyunlara nüfuz etməyə çalışdıqları üç mövzudan alınıb: bərabərlik, su və sülh.
1. Bərabərlik
BOK uzun müddətdir ki, hər şeydə bərabərliyə sadiqliyini bəyan edib. Parisdə bu, təkcə Olimpiadaya deyil, həm də Paralimpiya Oyunlarına təsir edəcək: təşkilata eyni yanaşma, vahid emblem və maskot, indi isə tək məşəl dizaynı.
Digər mühüm mövzu gender bərabərliyidir: Olimpiada tarixində ilk dəfə yarışda eyni sayda kişi və qadın iştirak edir. Məşəl bütün bunları simmetrik forması ilə təcəssüm etdirir.
2. Su
Oyunların açılış mərasimi stadionda deyil, Sena çayında planlaşdırılır: bəndlərdə müvəqqəti tribunalar qurulacaq, idmançıların paradı isə birbaşa su üzərində baş tutacaq. Su idmanı yarışlarının bir hissəsi də orada keçiriləcək. Bundan əlavə, Sena Parisin simvollarından biridir.
Yunanıstandan gələn alov Aralıq dənizi vasitəsilə çatdırılıb və estafet zamanı o, Fransanın beş ətraf ərazisini ziyarət edəcək. Beləliklə, su həqiqətən də bu oyunların vacib hissəsidir. O, məşəlin aşağı hissəsi ilə rəmziləşdirilir: parlaq, suyun ləpələrini təkrarlayan dalğalarla.
3. Sülh
Alov Olimpiya atəşkəslərinin simvoludur. Məşəlin əyri hissələri nəciblik, minimalist dizayn isə həmrəylik və alicənablıq düşüncələrini oyatmalıdır.
Ümumilikdə 2 min məşəl hazırlanıb – əvvəlki oyunlarla müqayisədə bu, 5 dəfə az deməkdir. Bu, həm də ətraf mühitə uyğunluq və şüurlu istehlak istəyi baxımından vacibdir. Məhsullar metallurgiya nəhəngi “ArcelorMittal” tərəfindən, sıxılmış karbon və polad emalının xüsusi işlənmiş üsulundan istifadə etməklə istehsal edilmişdir.
Estafet okeanlar, üzüm bağları və Alp dağları arasından keçir
Aprelin 26-da Yunanıstanda, qədim Olimpiya ərazisində Olimpiya məşəlini günəş şüalarından alovlandırdılar. O, mayın 8-də – tarixi “Belem” yelkənli gəmisi ilə Aralıq dənizini keçdikdən sonra Fransaya gətirilib. Marseldə Emmanuel Makron başda olmaqla 150 mindən çox insan məşəli qarşılayıb.
Estafetin birinci mərhələsi ertəsi gün baş tutub və “Velodrom” stadionunda yekunlaşıb. Arenanın qarşısındakı böyük tonqalı 2004-cü ildə Marselin “Olimpik” klubundan “Çelsi”yə yollanan məşhur futbolçu Didye Droqba alovlandırıb.
Ümumilikdə 68 mərhələli estafet Parisdə başa çatacaq. İyulun 26-dək estafet Fransa əraziləri ilə uzun bir yol qət edəcək. Olimpiya məşəli Mont Sen-Mişel qala-adasına və Müttəfiq qoşunlarının Normandiyada, Monblanın ətəyində toplaşdıqları əraziyə də baş çəkəcək.
Fransız torpaqları təkcə Avropada yerləşmir. Hətta yarışların bir hissəsi Parisdən 15 min kilometr aralıda keçiriləcək. Sörfinq ustaları Taiti adasının sahillərində mübarizə aparacaqlar. Olimpiya məşəli estafeti həmçinin ətraf ərazilərə də səfər edəcək: Qvadelupa, Qayana, Martinika, Fransız Polineziyası və Reunion adaları. Beləliklə, məşəl üç okeanı keçəcək: Atlantik, Hind və Sakit okean.
Bütün marşrut boyu estafet Fransa tarixinin dahi xadimlərini xatırladacaq: məsələn, Janna d’Ark Orleanda, Şarl de Qoll isə Kolomb-le-de-Eqlisdə anılacaq. Mərhələlər Fransanın məşhur üzüm bağlarından da keçəcək. Qayanada kosmik mərkəzə təşrif buyuracaq məşəl idman obyektlərinə də baş çəkəcək. Əsas intriqa isə birdir: məşəli kim alovlandıracaq?
ABBAS