Müsahibə
“Məni heç bir məbləğə almaq mümkün deyil”
Elnur Astanbəyli: “Ölkəmizi artıq xirtdəyimizə qədər…
Elnur Astanbəyli: “Ölkəmizi artıq xirtdəyimizə qədər çıxan zibildən təmizləmək üçün özümü formada hiss edirəm”
“FUTPOLitika” – Azərbaycanda indiki siyasi durum, dünya futbolu və sən futbolçu olsaydın…
Onun yaşda olan futbolçuların karyerasının çöküş dövrüdür. Oyun ritmi pozulur, sadəcə, təcrübələri hesabına top qovurlar. Bu üzdən də əksəriyyəti futbolun Sibirinə – uzaq sahillərə üz tutur. Daha çox pul qazanmaq istəyi onları belə bir addımı atmağa vadar edir. Necə ki, Anri, Bekhem, Rivaldo və başqaları getdi – bax, o cür. Düzdü, Xavi kimi komandasını dar günündə tərk etməyən futbolçular da var.
O da istənilən şərtlər daxilində başqa yerə – əzəli rəqiblərinin klubuna transfer olunmayacağını bəyan edir. “Mən satılmayacağam!” söyləyir.
Söhbət, şair-publisist Elnur Astanbəylidən gedir. Onun “FUTPOLitika”nın meydanında necə oynadığını siz müəyyənləşdirin…
– Elnur Astanbəyli özünü as hesab edir?
– Qətiyyən. Ancaq hər işi vicdanla, ən yaxşı şəkildə görmək istədiyimə şübhəniz olmasın. Hərçənd bunda qeyri-adi heç nə yoxdur, normaldır və ilk növbədə bu, insanın özünə hörməti ilə bağlıdır.
– Futbol oynamaq üçün özünü formada hiss edirsən?
– Qrafite adlı futbolçu var, Almaniya çempionatında oynayır. “Bavariya”ya vurduğu möhtəşəm qol yadımdadır, bir dəfə onun haqqında maraqlı bir fakt oxumuşdum: sən demə, Qrafite 20 yaşınadək vətəni Braziliyada zibil təmizləməklə məşğul imiş. İndi mən də özümü ölkəmizi artıq xirtdəyimizə qədər çıxan tullantılardan xilas etmək üçün formada hiss edirəm, nəinki futbol oynamaq üçün.
– Neçə ildir meydandasan. İndiyə qədər rəqib qapıçılarını neçə dəfə məyus etmisən?
– Özümü meydanda hiss etdiyim vaxtdan artıq xeyli zaman keçir – hər halda 15 ilə çox qalmayıb. Qollarımı isə nə hesablayır, nə də xatırlamağa çalışıram. Bundansa yeni qapı torlarını silkələmək daha yaxşıdır.
– Ən yaddaqalan oyunun hansıdır?
– Məncə, həmin oyun hələ qarşıdadır. Hamımız üçün unudulmaz və uğurlu bir matç – bu gün olmasa da, sabah var!
– Üzvü olduğun Müsavat partiyasının baş məşqçisi dəyişildi. Yeni şəxslə işləyəcəksən?
– Qısa və konkret: Yox!
– Ancaq həbsdə olduğuna görə onun komandasına keçdiniz…
– O, həbsdə olduğuna görə yox, həbs edildiyinə görə! Bu, etirazın bir üsulu idi və o demək deyildi ki, kiminsə qarşısında ömürlük öhdəlik götürürəm. Eyni zamanda mənim və bir neçə digər dostumuzun bu cür davranışı aksiya xarakterli idi. O vaxt bu haqda açıqlamalarımda başqalarına da oxşar addımlar atmaq barədə çağırışları edirdim, qanunsuz siyasi həbslərə etiraz olaraq hər hansı real müxalifət partiyası sıralarına qoşulmalarını istəyirdim. Üstəlik, mənim yeni baş məşqçi adlandırdığınız şəxsə həbsdən əvvəlki və sonrakı münasibətim xeyli fərqlidir, bir çox siyası məhbuslara həbsdən əvvəlki və sonrakı münasibətim kimi!
– İndiyə kimi almaq istədiyin, ancaq hələlik əldə edə bilmədiyin mükafat hansıdır?
– Mükafatlar haqqında düşünmürəm. Bəzən ən böyük ödüllərin belə səmimi bir “sağ ol” qədər dəyəri olmaya bilər.
– “Qızıl top”u nəvaxtsa təmsil etdiyin komandanın hər hansı bir üzvü ala biləcək?
– Dedim axı, mükafatlar haqqında düşünmürəm. Ən böyük ödül insanın çəkdiyi zəhmətin bəhrəsini görə bilməsidir. Bu mənada mənim və komanda yoldaşlarımızın aydın və azad Azərbaycanı görəcəyimiz gün uzaqda deyil. Sən buna “Qızıl top”, bir başqası “Qızıl gop” da deyə bilər. Ancaq o ödülü qazanacağımız gün uzaqda deyil.
– Anar Rzayevlə bir müddət bir komanda da təmsil olunmusan. Niyə komandanı tərk etdin? Ehtiyat skamyada otururdun, müqavilənin şərtlərini yeniləməsini istəyirdin, yoxsa başqa səbəblər var?
– Heç bir səbəb yox idi. Sadəcə, sən yanılırsan: Biz onunla eyni komandada yox, bir çempionatda oynayırdıq. Sadəcə, Anar aşağı diviziona yuvarlandı, türklər demiş, “kümə düşdü”.
– Hansısa klubdan səni transfer etmək üçün təkliflər gəlir?
– Bir il əvvələdək belə təkliflər çox olurdu. Görünür, sonra başa düşdülər ki, mənasız cəhdlərdir. İndi oynadığım yerdən isə məmnunam. Məni heç bir məbləğə almaq mümkün deyil. Ümumiyyətlə, hətta futbolçu olsa da belə, insanın əşya kimi pulla alınıb-satılması anormallıqdır.
– “Mən ancaq satılmaya bilərəm, bəy. Əlimdən bundan başqa heç nə gəlmir” – bu fikirləri deyən Elnur Astanbəyli heç bir halda başqa komandaya transfer olunmayacaq?
– Heç bir halda. Dedim axı – əşyalar alınıb-satıla bilər, insanlar yox. İnsan alınıb-satılırsa, bu, artıq onun qul olması deməkdir.
– Yaxşı oynamaq üçün futbolçuya nə lazımdır? Pul, yoxsa meydan?
– Ağlın və qəlbin yoxdursa, pul və meydan olsa, nə mənası?!
– Robbenlə meydanda qarşılaşmalı olsanız, onu saxlamaq üçün nə edərsiz? Yıxarsız? Yoxsa buna ehtiyac yoxdur?
– Bunun üçün də sürət lazımdı. Ümumiyyətlə, Robbeni niyə yıxmalıyam? Sürətini izləmək daha maraqlı olardı. Gərək kimsə ona desin ki, “bəlkə bir az yavaşlasın”.
– Oyundan öncə içmək yaxşıdır, yoxsa sonra?
– Öncə də, sonra da, hətta oyun vaxtı da. İçkinin zamanı yoxdur. O vaxtdan ucada dayanır.
– Kiminlə eyni komandada oynamaq sizə zövq verir?
– Futbolçuların hər biri əziz və doğmadır. Onları bir-birindən ayırmaq komanda ruhuna aykırı olardı.
– Tarixdə kim qalacaq: Anar Rzayev, yoxsa Əkrəm Əylisli?
– Şübhəsiz, Əkrəm Əylisli. O, bütün göstəriciləri ilə Azərbaycanda yazıçı standartlarına cavab verən, bu obrazı yarada bilmiş yeganə “altmışıncı”dır.
– Başqa bir ölkəyə mühacirət etmək firkin var? Həbs olunan komanda yoldaşların sənə bir söz demir?
– Heç yerə getmək fikrim yoxdur. Həbsdəki dostlarımı isə salamlayıram, onların türmə qapısından keçirdikləri qolları ayaqda alqışlayıram.
– Sizi meydanda nə dayandıra bilər?
– Ümidsizlik. Düzdür, Bernard Şou deyirdi ki, “ümidi heç vaxt boşa çıxmayanlar heç vaxt ümid etməyənlərdir”. Ancaq filosoflardan biri də, – deyəsən, Nitsşe, – ən azı Şou qədər haqlıdır: “Həqiqətin budaqlarına ümidsizliklə çıxmaq mümkün deyil”.
– Bir gün qızınızla lojada oturub gözəl bir oyuna tamaşa edə biləcəksiz?
– Mən onunla gözəl olan hər şeyi izləmək istəyərdim. Ümumiyyətlə isə övladlarımın gələcəyi ilə bağlı arzu və istəklərim daha ciddi işlərlə bağlıdır.
– Komandanızı dar günündə tərk edib gedən hansı oyunçu geri qayıtsa siz onunla bir meydanda olmamaq üçün klubdan gedərsiz?
– İstisnasız şəkildə – hamısına görə!
– Rəqibi məğlub etməyin asan formulunu bilirsiz?
– Mən heç nəyin asan başa gəldiyinə, dolayısı ilə də “asan qələbə” formulunun mövcudluğuna inanmıram. Asan pul – korrupsiya ilə qazanıla, asan şöhrət fırıldaqla əldə edilə bilər. Asan qələbə də eləcə. O, ya aldadıcıdır, ya da hansısa çirkin yollarla qazanılıb, məsələn, oyun alıb-satmaqla.
– Hansı fəsildə futbol oynamaq gözəldi?
– Sevdiyim aylar var – oktyabr, ya da may kimi. Hansı fəsildə futbol oynamağın gözəl olduğunu isə bilmirəm. Hədsiz azarkeş olduğum vaxtlarda daha çox yazda baxırdım – bütün çempionatlar sona yaxınlaşdığı və bu səbəbdən birinci yer uğrunda mübarizə qızışdığı üçün!
– “Oktyabra məktublar” yazdınız. Məktubda hansı oyunçuların transfer olduğunu qeyd etmisiz?
– Bu mənim sayca ikinci kitabım olacaq. “Oktyabra məktublar” qoy hələlik sirr qalsın. O ünvanına yetişmədən nə isə demək istəməzdim.
– Mandela futbolda, Maradona siyasətdə olsaydı? Kim qazanar, kim itirərdi?
– Ehtimallarla danışmağı sevmirəm. Ancaq yenə də cavab verim: məncə, dördü də itirərdi. Həm siyasət, həm futbol, həm Mandela, həm Maradona.
– Dünyaya o qədər yazıçılar gəlib-gedib, ancaq “Tanrının əli” futbolçuya qismət oldu…
– Çünki futbolda əllə oynamaq qadağandı. Yasaqları dəlmək daim şöhrət gətirir. Yazıçı isə əllə yazdığı üçün ona ancaq “Tanrının ayağı” qismət ola bilərdi. Ancaq belə şöhrəti kim istəyər ki?!
Ramin DEKO