“Arzuolunmaz”ı necə zərərsizləşdirməli?

2014-cü ilin yanvarından bəri “Şalke”nin stadionunda 498 “Borussiya” (Dortmund) azarkeşinin peyda olmasına qadağa qoyulub. Buna səbəb bu komandalar arasında baş tutan görüş zamanı etdikləri xuliqan hərəkətləri olub.

Hüquqi dildə bu azarkeşlərə “persona non qrata” – arzuolunmaz şəxslər deyilir. “Ac həriflər” tamaşasında mərhum sənətkarımız Yaşar Nurinin dediyi “hə, noolsun” ifadəsini işlədib, “almanlardan bizə nə” sualını verməyə tələsməyin. Bu tip qadağalara istənilən sivil ölkələrdə rast gəlmək mümkündü. Özü də tək futbolda deyil, digər idman növlərində də.

Məşhur almaniyalı tennisçi Şteffi Qrafı eşq məktubları ilə bezdirən bir fanata bu idmançının iştirak etdiyi yarışları canlı izləmək qadağası qoyulmuşdu. Bütün bu qadağalar hüquq tərəfindən qorunur və həmin arzuolunmaz şəxs qaydanı pozarsa, ilk öncə cərimələnir, təkrar etdiyi halda isə həbs olunur.

Dünən “Neftçi” – “Qarabağ” qarşılaşmasında Katalin Tiranın yumruq atdığı azarkeşin kimliyini müəyyənləşdirmək üçün elmi dərəcəyə sahib olmaq lazım deyil. Nurlan Əziz adlı vətəndaşın rumıniyalı futbolçu tərəfindən fiziki təzyiqə məruz qaldığı üçün nəyə görə hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət etməməsinin də səbəbi üzdədi: axı, ilk olaraq, qanun qarşısında özü cavab verməlidi.

Nurlan Əziz artıq ikinci dəfədi ki, meydançaya atılır, futbolçularla haqq-hesab çürütməyə səy göstərir. Hər iki halda bu, “Neftçi”nin oyunlarında baş verib. Halbuki, istənilən ölkədə ilk belə hal yaşanan kimi həmin insan “persona non qrata” elan olunar və bir daha analoji halın yaşanması mümkün olmazdı. 

Artıq 2-ci analoji belə hal yaşanıb. Klub rəsmən bu qadağanın tətbiq olunmasını təmin etməlidi. Bundan sonra isə həmin vətəndaşın şəklini keçid qapılarında çalışan əməkdaşlara paylamalıdı. Əgər fanat gizli yolla stadiona daxil olarsa, videokameralar bunu qeydə alacaq. Bütün hallarda stüardlar tribunalarda olur və onlar da lazımı təlimat alsalar, arzuolunmaz şəxsin tribunaya daxil olması müşkülə çevriləcək. Hətta bu, baş versə, əvvəl-axır həmin insan ilişəcək və belədə hüquq qarşısında cavab verməli olacaq.

Əgər “Şalke” elə tək bir oyuna görə 500 azarkeşin stadiona bir daha daxil olmamasına nail olubsa, Azərbaycanda bir nəfəri zərərsizləşdirmək mümkün olmayacaq? “Neftçi” mütləq bu addımı atmalıdı. Avropa Liqası, SSRİ çempionatının yeganə bürüncünü əldə bayraq edib, “ilklər alın yazımızdı” demək real göstərici deyil. Buyurun, ölkədə ilkə imza atın. Hüququn aliliyini sübut edin.

CEYHUN ƏLİYEV

P.S. Bu yazı Katalin Tiranın atdığı addımı qətiyyən müdafiə etmir. Rumıniyalının klubdan qovulmasını ilk dəqiqədən yazmışıq. Söhbət hüquq və onun aliliyindən gedir.