Heydər Əliyev və idman

“Heydər Əliyev İli”, III yazı: SSRİ dönəmində respublikamızda futbol

Ulu öndərin hakimiyyətə gəlişinə qədər respublikamızda əsas diqqət futbola verilmişdi. Ümummilli lider bu tendensiyanı aradan qaldıraraq digər idman növlərinin inkişafı üçün ciddi addımlar atdı. Amma bununla yanaşı, Heydər Əliyev əsas diqqətin futbola göstərilməsinin vacibliyini anlayırdı. Belə ki, futbol respublikada uşaqdan böyüyə qədər hamının maraqlandığı, hamının sevdiyi idman idi. Futbol sahəsində baş verə biləcək uğursuzluqlar bütün işlərin üzərindən xətt çəkə bilərdi. Digər idman növlərində nə qədər uğur qazanırsan qazan, futboldakı kimi effektə malik olmayacaqdı.

Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldiyi illərdə futbol fiziki tərbiyə sistemində mühüm yer tutmaqla ümumi tərbiyə işinin, xüsusən gənclərin bədən tərbiyəsi, fiziki hazırlığı, sağlamlığı və estetik tərbiyəsinin vacib amillərindən idi. Uşaqların, demək olar ki, hamısı və ya böyük əksəriyyəti futbolu sevir, sevməklə yanaşı, həm də həvəslə məşğul olurdular. Ümumittifaq çempionatlarında “Neftçi” komandasının iştirakı və 1966-cı ildə bürünc medallara layiq görülməsi bu oyunun populyarlığını bir qədər də artırmışdı. Sergey Kramarenko, Adil və Yaşar Babayevlər, Vladimir Bruxti, Kazbek Tuayev, Vyaçeslav Semiqlazov, Anatoli Banişevski, Valeri Hacıyev, Tofiq Axundov, Aleksandr Syomin, Mübariz Zeynalov, Aleksandr Trofimov və Vitali Şevçenko kimi ölkə çempionatının bürünc medalına layiq görülmüş futbolçular geniş tamaşaçı kütləsinin rəğbətini qazanmışdılar.

Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra adlarını sadaladığımız futbolçular, həmçinin Ələkbər Məmmədov və bütün dünyada tanınmış hakim Tofiq Bəhramov respublikamızın futbol həyatında müstəsna rol oynamağa başlamışlar. Onlar Heydər Əliyevin qayğısını, demək olar ki, hər gün hiss edirdilər. Ulu öndər futbolçuların bir çoxunu şəxsən tanıyır, onlara qayğı göstərir, eyni zamanda gənc futbolçuların hazırlanmasına xüsusi diqqət ayırırdı. Məhz Heydər Əliyevin respublikamıza rəhbərlik etdiyi dönəmdə futbol geniş vüsət almağa başlamışdı. Bu qayğının sayəsində Azərbaycanda futbol fiziki tərbiyə sistemində yer tutmaqla ümumi tərbiyə işinin, xüsusən gənclərin bədən tərbiyəsi, fiziki hazırlığı, sağlamlığının vacib amillərindən olmuşdur. Elə bir şəhər, rayon, kənd tapmaq olmazdı ki, orada gənclərin fiziki tərbiyəsində futboldan istifadə edilməsin. Futbolun ümumittifaq “Əməyə və vətənin müdafiəsinə hazıram” kompleksinə daxil edilməsi onun sovet gənclərinin fiziki inkişafında və tərbiyəsində nə qədər böyük əhəmiyyətə malik olduğunu aydın göstərir. Hakimiyyətə gəldiyi ilk günlərdən futbol siyasəti diqqətə götürüldü və ovaxta qədər olan boşluqların aradan qaldırılması yönündə işlərin görülməsinə başlandı.

Azərbaycan futbolunun flaqmanı “Neftçi” komandasının uğurlarında, xüsusilə də ittifaq çempionatının 1-ci liqasından güclülər dəstəsinə çıxmasında Heydər Əliyevin müstəsna xidmətləri olub. Komanda üzvləriylə vaxtaşırı görüşən Ulu öndər klubun problemləriylə yaxından maraqlanaraq onların həllinə yardım göstərirdi. O dövrün tanınmış futbolçularının bir çoxunun sosial-məişət problemləri məhz Heydər Əliyevin köməyi ilə həllini tapmışdı.

70-ci illərdə futbola göstərilən diqqət qarşıdakı illərdə özünü göstərməyə başladı. 1966-cı ildə bürünc medalların qazanılmasından sonra müəyyən qədər yaranan tənəzzül tədricən aradan qalxdı. 70-ci illərin sonları, 80-ci illərin əvvəllərində “Neftçi” komandası ümumittifaq çempionatının daimi üzvlərindən biri idi. Ən diqqətçəkən məqam isə heyətdə olan azərbaycanlı futbolçularınsayının artması idi. Əvvəlki illərdə əsas komandada olan futbolçuların əksəriyyətinin Bakı, Gəncə və Sumqayıtdan olduğunu görmək mümkündür. 70-ci illərdən başlayaraq isə artıq respublikamızın digər bölgələrindən də güclü futbolçular yetişirdi. Bundan başqa, ümumittifaq çempionatlarının aşağı dəstələrində respublikamızın bir neçə komandası mübarizə aparırdı. Bu da futbolun kütləviliyinə nail olmaq yolunda atılan addımların bəhrəsi idi.

(II yazı ilə bu linkdən tanış ola bilərsiz)

İLQAR AĞAYEV

Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanıb.

Sahə: Uşaq və gənclərin fiziki və mənəvi inkişafında idmanın rolu