Layihə
AFFA rəhbərliyi üçün İslandiya möcüzəsi – II YAZI
(əvvəli bu linkdə)
Meydançaların sayı təkcə…
Meydançaların sayı təkcə futbolçuların və məşqlərin çoxalmasına deyil, həm də ölkə futbolunun inkişafına güclü təkan oldu. 13 il Təhsil Naziri işləmiş Sigudor Eyolfsson deyir: "Əvvələr plansız, proqramsız, asfaltda qaçan, kauçuk meydanda fitneslə məşğul olan və ardınca qum üzərində top oynayan nəslin yerinə daimi süni və ya təbii meydançada məşq edən yeni bir nəsil var".
"Akranes" komandasının baş məşqçisi Qunnaluqur Yonsson isə bu haqda belə deyirdi: "Salonlar və meydançalar futbolçuların texnikasını çox inkişaf etdirdi. Topu qəbul etməkləri, pasları və texnikaları fərqli bir səviyyəyə qaldırdı".
Yonsonun fikirlərinin düzlüyü sadəcə, tez-tez məşq edilməsi ilə əlaqədar deyil. İslandiya artıq yaxşı fiziki göstəricilərə malik, intizamlı futbolçulardan başqa, indi texniki bacarığı olan hücumçular da yetişdirə bilir. Qulfi Siqurdsson, Kolbeyn Siqborsson, Alfred Finnboqason, Aron Yohannsson və başqaları buna misaldı.
İslandiya futbolçuları çalışqan, iş əxlaqı yüksək, əzmkar xarakteri ilə futboldankənar aldıqları təhsil və savadları ilə başda İngiltərə olmaqla, Avropanın güclü çempionatlarında çıxış edirlər. Adada yetişib ölkə xaricində çıxış edən futbolçuların sayı 100-ə yaxındı. Ölkənin ən zəngin klubu "Hafnarfyordur"un büdcəsi 1,2 milyon avrodu və oyunçularına orta hesabla 35 min avro məvacib ödəyir.
Müqayisə üçün bildirək ki, bizdə ən zəif klubun büdcəsi bu qədərdi. Ona görə də ölkədə qalmaqla dolanışığını təmin edən futbolçuların xaricə çıxmağa, legioner olmağa həvəsi yoxdu. Bir də təlim-tərbiyə elə qurulub ki, oyunçuların dünyagörüşü də yetərli deyil və xaricə yollanmaq üçün stimul tapa bilmirlər. Hətta zorla ölkədən “qovulanlar” da bir il sonra geri dönür.
Digər tərəfdən də yerli çempionatda çıxış edən legionerlərin sayı çox azdı. Onlar bu mənada Avropada yalnız Serbiyadan geri qalırlar. Liqada orta yaş həddi 24,5-di. Onlar hazırda Hollandiya, Belçika, Serbiya, Xorvatiya kimi futbolçu yetişdirməklə tanınan ölkələr siyahısına qoşulmaq üzrədi.
Ölkənin qadın milli futbol komandasının və "Leiknir Reykyavik" komandasının çalışdırıcısı Freyr Aleksandersson isə əlverişsiz iqlimlə bağlı çempionatlar arasındakı fasilənin uzun olmasını lehinə çevirdikləri haqqında belə deyir: "Şikayət etdiyimiz uzun qış mövsümü artıq futbolçuların daha yaxşı hazırlaşması üçün fürsətdi. Sürət, dözüm, fiziki güclərini artıra bilirlər və çəkilərini azaldıb, zədələrini sağaltmağa kömək edir. Bu müddət İslandiya futbolu üçün əvəzolunmaz imkandı".
Şübhəsiz, İslandiya bugünlərə təkcə bazayla gəlmədi. Bura təhsili də əlavə etmək lazımdı. Futbolçuların yetişməsinə kömək edən məşqlərin səviyyə standartı çox yüksəkdi. İslandiyada 2002-ci ilə kimi məşçqilərin təhsilinin tədris planı 5 fərqli səviyyədə və nizamsız idi. Hətta bəziləri dəfələrlə təkrar öyrədilirdi. 2003-cü ildə UEFA-nın təhsili əsas tutularaq, yeni bir model seçildi. İslandiyada peşəkar klubda məşqi köməkçisi olmaq və ya akademiyadakı komandaları çalışdırmaq üçün ən azı UEFA-nın verdiyi B lisenziyası olmalıdı. Bunun üçün onlar 124 saatlıq dərslərdə iştirak etməlidi. A kateqoriyası alıb, baş məşqçi olmaq üçünsə əlavə 120 saatlıq dərs proqramında iştirak etmək lazımdı. İslandiyadakı məşqçilərin 70 faizi B, 30 faizi isə A kateqoriyalıdı. Avropada buna oxşar ikinci ölkə tapmaq mümkünsüzdü. Ölkədə UEFA lisenziyasına sahib məşqçilərin sayı 637 nəfərdi. Təhil xərcləri minumum nəzərdə tutulub ki, onsuz da əhalisi az olan ölkədə potensiallı namizədlər kənarda qalmasın. Bundan başqa, yerli federasiya 1 və 2-ci liqadakı klubların baş məşqçilərinə məcburi təhsil standartları qoyub. Buna məhəl qoymayanlara isə cəzalar verilir. 2014-cü ildə təşkil olunmuş seminarlara 760 nəfər qatılıb və bu rəqəmin 1000-ə çatacağı gözlənilir.
Yenə müqayisə aparırıq və bəlli olur ki, bizdə PRO kateqoriyalılar, eləcə də müxtəlif lisenziyaya sahib məşqçilər daha çoxdu. Lakin təhsilin keyfiyyətli olmaması, lisenziyaların necə gəldi paylanması nəticəsində uşaqlara futbolun incəliklərini öyrədəcək məşqçilərimiz yoxdu. İnfrasrtukturla bağlı ciddi problem öz yerində, məşqçi-müəllim kadrları yarıtmazdı və uşaqların onlara tapşırılması gələcək fiaskonun təməl səbəbidi.
İFF 4 ayrı yaş qrupunun hərəsinə müxtəlif hədəflər və inkişaf metodu tətbiq edir. FİFA və UEFA-nın təşkilatçılığı ilə ötən il DÇ-lərin texniki yönlərinin ortalığa qoyulduğu "Beynəlxalq Məşqçilər və Baş Məşqçilər Konfransı"nda Almaniya millisinin baş məşqçisi Yoahim Lövün 1 sözü damğa vurmuşdu: "Dünya çempionlarını uşaq məqçiləri təyin edər".
İslandiyanın davamlı olaraq, böyük turnirlərdə iştirakı surpriz olmamalıdı. Artıq onlar çalışdırıclardan nə istədiklərini bilən və baş məşqçiliyə namizədlərin hansı təhsilin kimdən alacağını konkretləşdirmiş futbol ölkəsidi. ¼ finalda dayandıqları Avropa çempionatının ardınca, mundiala əla startda bundan xəbər verir. Əsas millinin sabiq baş məşqçisi Lars Laqerberk 2011-ci ildən bəri çatışmazlıqları həll edən və əvvələr İsveçlə ardıcıl 5 böyük turnirdə göstərdiyi taktikanı İslandiyanın yeni nəsil məşqçilərinə aşılayıb. Heymir Hallqrimsson Argentina ilə oyunda bunu sübut etdi.
XXI əsrin əvvəlində skandinavlar əsl inqilab etməyi bacardılar. İslandiya hökumətinin atdığı addım bir göz qırpımında hər şeyi alt-üst etdi. Ən maraqlısı budu ki, “Buzlar ölkəsi”nin büdcəsi buna görə əlavə xərcə düşməyib. Təzadlıdı, deyilmi? Futbola sərmayə yatırılır, amma dövlət büdcəsinə təsir etmir. Hökumət səhiyyəyə ayrılan vəsaiti 70 faiz azaldaraq, həmin pulların idmana yönəlməsi barədə qərar qəbul edib!
Soruşmayın ki, bəs səhiyyənin durumu necə oldu? Çünki sözdə yox, əməldə uzaqgörən islandlar idmana yatırılan vəsaitin insanıların sağlam böyüməsinə təkan verəcəyini və tibb işçilərinə daha az müraciət edəcəklərini hesablamağı bacardı.
(davamı olacaq)
AĞA