Azərbaycan futbolunun “bataqlığı”

Bütün sahələrdə olduğu kimi, futbolda da strateji addımlar düzgün atılmasa, təhlillər doğru olmasa, ardıcıllıq təmin edilməsə, inkişaf trayektoriyası, yolu gedilə bilməz…

Ölkə futboluna milyonlar yatırılandan sonra çox az sayda uğurlu layihələr olub. Onlardan biri əvəzedicilərin yarışı idi. Bu gün az-çox üzdə olan bacarıqlı yerli futbolçuların hamısı 10 il öncə startı verilən birincilikdən keçib, əsas komandaya, milliyə kimi yüksəlib…

Uşaq yaş qruplarından sonra əvəzedicilərin çempionatı əsas komanda yolunda son körpü, tramplin rolunu oynayırdı. Çətin rəqabətdən keçərək ən istedadlılar əvəzedici heyətdə möhkəmlənə bilirdilər. Bu da əsas komandaya layiqli gənclərin gəlməsini təmin edirdi. Əvəzedicilərin çempionatı adına layiq əvəzedilməz yarış idi…

"Neftçi"də çalışdığımız dönəmdə yeniyetmə-gənclərə olan münasibətimiz əsas komandadan fərqlənmirdi. Limiti ümumiyyətlə düşünmürdük. Çünki, səviyyəli legionerlərlə  yanaşı heyətdə çıxış edənlərin, meydana sonradan çıxanların, ehtiyatda oturanların 90%-i gənclər idi…

Bir çoxunun inkişafı, təcrübə toplaması, əvəzedicilərin yarışını aşdıqları üçün digər klublara icarəyə göndərilir, püxtələşmələri təmin edilirdi. Klubda, heyətdə sağlam rəqabət yaradılır, təcrübəlilər gənclərin nəfəsini hiss edirdilər. Bu amil, əsas heyət üzvlərinin boşalmasına, arxayınlaşmasına da imkan vermirdi…

Komandanın çempionluqları ilə yanaşı əvəzedicilər də öz yarışlarını qazanır, mükafatçılar sırasında olur, qalib ruhda böyüyürdülər. Eyni zamanda özlərinin təlim-məşq toplanışları ilə yanaşı daimi olaraq rəqabətə dözənlər, daha perspektivlilər əsas heyətlə birgə məşq edir, toplanışlarda yoxlanılırdı…

Beləcə futbol ardıcıllığı, qayğısı ilə gənclərin əsas heyətə yolu açılırdı. Qeyd olunanları təmin edən səbəb, ilk növbədə əvəzedicilərin çempionatı idi. Premyer liqa təqviminə uyğun paralel çıxışlar gəncləri tam nəzarətdə saxlamağa imkan yaradırdı…

Şəraitdən necə istifadə edilməsi isə hər bir klubun özünə, futbola yanaşmasına aid məsələdi. Kimlər düzgün addım atırdısa, futbolçu problemi yaşamır, ancaq xeyirini görürdülər. Bu, nəticələrin qazanılması ilə birgə maddi baxımdan da sərfəli idi…

Əvəzediciləri Diviziona qatmaq istəyəndə federasiya cavabdehləri ilə söhbətlərimdə yanlış addım olacağı dəfələrlə vurğulanıb, təhlillərlə əsaslandıraraq fikirlər səsləndirilib. Əvəzedicilərin düşünülmədən aşağı liqaya göndərilməsi, olan-qalan bacarıqlı gənclərin sabahını şübhə altına atmaq demək idi…

İnkişafın dayanacağı bir tərəfdən, onsuz da Divizionla bağlı mənfi siqnallar davamlı xarakter daşıyır, UEFA-dan məktubların ardı-arası kəsilmirdi. Belə durumda gəncləri "bataqlığa" sürükləmək düşünülməmiş, dərin təhlillərdən keçirilməmiş, bağışlanmaz addım idi…

Niyyət fərqli, uşaqların daha çox oyun praktikası qazanması düşüncəsi ola bilərdi. Bunun özü də yanlış idi. Onsuz da oyunlarının çoxunu öz aralarında oynayacaqdılar. Hərtərəfli nəzarət altında daha yaxşı şəraitdən, sınanmış yarışdan "çirkaba" sürgün edildilər. İndi inkişaf etmək əvəzinə "bataqlıqda" kütləvi cəzalarla üz-üzə qalıblar… 

Oxumaq bir başqadı, oxuyub dərk etmək bir başqa… Nəzəriyyə fərqlidi, onu praktikada tətbiq etmək tam fərqli. Bunları öncədən düşünmək və düşünülmüş addımlar atmaq gərəkdir. Əks halda nəticəsi indiki kimi olur…

Ölkə futbolunda qarşıdurmalara, ittihamlara, didişmələrə son qoyulmalıdı. Futbolun inkişafı düşünülürsə, birliyin, qarşılıqlı dialoqların, sağlam mühitin yaradılması mütləqdi. Bu addımı səlahiyyətlərinə uyğun ilk növbədə futbolu idarə edənlər atmalıdı…

Gənclərin Diviziona yuvarlanmasını öz qərarları ilə təmin edənlər kənardakılar deyil. "Bataqlıq" klublarına illərdi xalqın, dövlətin milyonlarını ayıranlar da başqaları deyil. Divizionda kütləvi yaş həddi limitini həyata keçirənlər də fərqli məkandan deyillər…

Futbol camiəsindən üz döndərmək, məsləhətlərə qulaq asmamaq, ictimai nəzarəti "düşmən" obrazında görmək, sağlam düşüncədən qaçmaq, süni cəbhələşmələr yaratmaq, futbolun sabahı uğrunda deyil, şəxsi məqsədlər məngənəsində ilişib qalmaqdı. Bunların sonu məğlubiyyətdi, necə ki, yaşıl meydanlarda məğlubiyyətlər sıralanır…

Belə mühitdə tində, pusquda dayananlar ordusu da yaranır, günü-gündən çoxalır. Onların çoxu hələ üzdə deyillər. Əl altdan planlar qurulur, "gələcək" futbol "düşünülür". Çünki, onları da futbol maraqlandırmır, futbolu ələ almaq, mənimsəmək vacibdır…

Futbolun əsl gələcəyi maraqlıdırsa, "vətəndaş müharibəsi"ndən qaçın, uzaq durun, yaltaqların, "baş üstə"lərin deyil, futbolu düşünənlərin birliyini bir yumruq kimi təmin edin. Buna yetərincə imkan, güc, şərait var…

Onda nə gənclər "bataqlığa" sürüklənməyəcək, kütləvi cəzalar olmayacaq, nə də sonda yurçeviçlər bir xala bir milyon götürüb, "futboldan başları çıxmır" damğası ilə mahnı  oxuya-oxuya, çırtma vura-vura sağollaşmayacaq…

TAHİR SÜLEYMANOV