Çoxşaxəli rəqabət: futbolla kifayətlənmək olmaz

Ötən həftə Azərbaycan idmanının gələcəyi ilə bağlı ümidverici bir xəbər ortaya çıxdı. Yayılan məlumata görə, “Qarabağ” futbol klubu həm də basketbol komandası yaratmaq fikrindədir. Bu barədə baş məşqçi Qurban Qurbanov məlumat verdi.

Son mövsümdə “Sabah”ın basketbol komandası futboldakı qədər uğurlu ola bildi. İndi də “Qarabağ” eyni addımı atmaq istəyir. Bu xəbərin ölkə idmanı üçün nə dərəcədə faydalı olacağını araşdıraq.

Əvvəla qeyd etmək lazımdır ki, dünya praktikasında bir neçə idman növündə fəaliyyət göstərən klublar çoxdur. Misal üçün uzağa getmək lazım deyil. Əvvəllər SSRİ dönəmində bu təcrübədən geniş istifadə edilirdi. Bu klubları cəmiyyət adlandırırdılar. Burada adın önəmi əsas deyil. Vacib olan bir cəmiyyətin daxilində bir neçə idman növünün inkişafı idi.

Azərbaycan SSR-də bir sıra idman cəmiyyətləri var idi ki, onlar müxtəlif idman növlərində həm kütləviliyin artmasına xidmət edirdi, həm də respublikamızın ümumittifaq yarışlarında təmsil olunmasına şərait yaradırdı.

Respublika miqyasında idman cəmiyyətlərindən başqa ümumittifaq səviyyəli təşkilatlar da var idi. Onlar artıq bir brend halını almışdı. “Spartak”, “Dinamo”, “Lokomotiv” və digər cəmiyyətlərin demək olar ki, bütün sosialist respublikalarında filialları və komandaları mövcud idi. Sovet hakimiyyəti dağıldıqdan sonra bu cəmiyyətlər əksər respublikalarda fəaliyyətlərini davam etdirdi. Xüsusilə də Rusiya, Ukrayna və digər idman cəhətdən inkişaf etmiş respublikalar bu təcrübədən yararlanmağa davam etdi.

Azərbaycanda bu ənənənin qoruyucusu “Neftçi” İdman Cəmiyyəti idi. Lakin ölkədə belə cəmiyyətlərin olmaması rəqabətin də yoxluğu demək idi. Bu mənada indi İdman Sağlamlıq Mərkəzi adlanan “Neftçi” sanki meydanda tək qalmışdı.

Vaxtilə güclü voleybol çempionatımız olduqda “Neftçi”nin orada çıxışını görmüşdük. Ondan başqa tarixin yaddaşına köçmüş “Bakı” futbol klubunun da voleybol komandası var idi. Bütün bunlar tendensiyadan uzaq hallar olduğuna görə effekti də güclü olmurdu. Bu gün “Neftçi” İSM-in və “Sabah” futbol klubunun basketbol komandaları da var. “Qarabağ” klubu da bu hərəkata qoşulsa, intriqalı bir çempionat yarana bilər. Nəzərə alsaq ki, futbol üzrə son Azərbaycan çempionatlarında bu 3 klub daha iddialı və bir-birindən güclü olmaq istəyinə malikdir, o zaman eyni maraqlı mübarizəni basketbolda da görə bilərik.

HAŞİYƏ: Ölkəmizdə başqa idman növlərinə qucaq açan klublar da var. Bəzi klubların futzal çempionatında təmsilçisi var, “Qəbələ” Peşəkar İdman Klubu kimi fəaliyyətdədir və bəzi idman növlərinə aid bölmələri var.

Söylənənləri sübuta yetirmək üçün uzağa getməyə ehtiyac yoxdur. Qardaş Türkiyə idmanı neçə illərdir ki, bunun üzərində qurulub. Hamının tanıdığı “Qalatasaray”, “Fənərbağça” və “Beşiktaş” təkcə futboldan ibarət deyil. Bu cəmiyyətlər basketbol, voleybol və digər komanda növlərindən başqa fərdi növlərdə də böyük mübarizədədirlər. İdmanda cəmiyyət anlamı ənənələrini ən çox qoruyub saxlayan ölkələrdən biri elə Türkiyədir. Burada klubların idarəsi seçilən rəhbərlər tərəfindən aparılır. Yəni hər hansı bir cəmiyyətin böyük bir maqnata satılmasını müşahidə etmirik.

Türkiyəyə qonşu Yunanıstanda bu ənənə bir qədər pozulub. Orada da “Olimpiakos”, “Panatinaikos” və digər böyük cəmiyyətlər var ki, onlar müxtəlif idman növlərində mübarizə aparır. Afina və Pirey cəmiyyətləri arasındakı rəqabət Yunanıstan idmanının inkişafının əsas hərəkətverici qüvvəsidir. Lakin “Panatinaikos”la müqayisədə “Olimpiakos”da artıq parçalanma mövcuddur. Basketbol klubunun Angelopulos qardaşları tərəfindən alınması onları cəmiyyətdən müəyyən mənada uzaqlaşdırıb. “Panatinaikos”da vəziyyət fərqlidir. Hazırda bu cəmiyyət 24 müxətlif növdə fəaliyyət göstərir. Onlardan bəzilərində həm qadın , həm də kişi bölmələri var.

Türkiyədə olduğu kimi, İspaniya da ənənələri qoruyub saxlayır. Bu gün Pireneydə “Real” və “Barselona”nın rəqabəti təkcə futbolda mövcud deyil. İspaniya basketbol liqasının da bəzəyi “El-Klassiko”dur. Basketbol klubu da futboldakı kimi müvafiq olaraq Florentino Peres və Joan Laporta tərəfindən idarə edilir.

Müasir dövrdə, xüsusilə də ərəb sərmayədarlarının və amerikalı investorların daxil olduğu idman bazarında cəmiyyətlərin nəticə baxımından uğur qazanması bir qədər çətin görünür. Bunu futbolda ingilis klublarının timsalında görmək mümkündür. Orada cəmiyyət yoxdur və klubların əksəriyyətinin sahibi əcnəbi milyarderlərdir. Həmin pulların İspaniya, Türkiyə, Yunanıstan və digər ölkələrə daxil olmasını əngəlləyən amillərdən biri də məhz cəmiyyətləin olmasıdır. Müəyyən hallarda rəqabətədavamlı qalmaq üçün bəzi klublar ənənədən kənara çıxmalı olur. Bütün bunlar elitar səviyyədən qopmamaq üçün edilir.

Azərbaycanda isə əks tendensiyanın uğur qazanacağı görünür. Etiraf etməliyik ki, ölkəmizin heç bir idman çempionatı rentabelli deyil. Buna görə də biz çox-çox əvvəllərə gedib münasib üsullardan istifadə etməliyik. Əks halda, bu ölkədə yalnız futbol çempionatı olacaq. O da indi olduğu kimi…

İLQAR AĞAYEV

Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanıb.

Sahə: Uşaq və gənclərin fiziki və mənəvi inkişafında idmanın rolu