Heydər Əliyev və idman

“Heydər Əliyev İli”, IV yazı: Ulu öndərin şahmat sevgisi

Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra bütün sahələrə eyni diqqəti göstərdiyi kimi, idmanda da obyektivliyi ilə diqqəti cəlb edirdi. İdman növünün populyarlığı və reytinqindən asılı olmayaraq, heç kim diqqətdən kənarda qalmırdı. İnfrastruktur da məhz bu siyasətə uyğun yenilənirdi.

Dövlətimizin qurucusu olimpiya idman növləri ilə yanaşı, qeyri-olimpiya, o cümlədən zehni bacarıq tələb edən idman növlərinin tərəqqisinə xüsusi diqqət ayırmağı vacib sayırdı. Heydər Əliyevin şahmata daxili məhəbbəti var idi. Ölkəyə rəhbərliyi dövründə şahmat məktəblərinin fəaliyyəti, vəziyyəti ilə vaxtaşırı maraqlanıb yaxından tanış olurdu. Şahmat oynamağı sevən ümummilli liderin bilavasitə rəhbərliyi altında 80-ci illərdə Azərbaycanda güclü şahmat məktəbləri şəbəkəsi yaradılmış, bu idman növünün ölkəmizdə coğrafiyası genişlənmişdi. Nəticədə şahmatçılarımızın dünyanın böyük və nüfuzlu idman salonlarında uğurlu çıxışlarının sayı çoxalmış və bu da idman ictimaiyyətinin sevinc və qürur mənbəyi olmuşdur. Bu gün ölkəmizdə olan şahmat ənənəsi o dövrün təməli üzərində qurulmuşdur.

Azərbaycan rəhbərliyinə qayıdışından sonra Heydər Əliyev bu idman növünün vəziyyəti ilə ciddi şəkildə maraqlanmış, yeni istedadların üzə çıxarılmasını, onların qrossmeyster kimi yetişməsi üçün bütün imkanlardan səmərəli istifadə etməyi təmin etmişdir. 1997-ci ildə keçmiş dünya çempionu Anatoli Karpovu qəbul etməsi, onunla Azərbaycan şahmatı haqda fikir mübadiləsi aparması bunlara əyani sübutdur. Qeyd edək ki, bu fakt həmin istiqamətdə görüləcək işlərin yeni mərhələdə başlanğıcı, onlara bir növ işarə və ilk addım idi.

Hadisələrin sonrakı gedişi böyük rəhbərin hər şeyi çox dəqiq ölçüb-biçdiyini, nəzərdə tutduğunu ortaya qoydu. Çox keçmədən, 1998-ci ilin fevral ayında prezidentin “Azərbaycanın uşaq şahmatçıları Teymur Rəcəbov və Vüqar Həşimova dövlət qayğısının artırılması haqqında” və həmin ilin sonunda “Azərbaycanın uşaq şahmatçılarına dövlət qayğısının artırılması haqqında” sərəncamları onun bu sahəni tam diqqətdə saxladığına bariz nümunədir.

İlk sərəncama əsasən, 11 yaşlı Teymur Rəcəbov və 12 yaşlı Vüqar Həşimovun beynəlxalq yarışlarda iştirak etmək və onlara hazırlıq məqsədilə maliyyə vəsaiti ayrıldı. 1996-cı ildən onların FİDE ustaları olması öz təsirini göstərdi. 2-ci sərəncama əsasən, Gənclər və İdman Nazirliyinə və Təhsil Nazirliyinə xüsusi tapşırıq verildi. Məlum oldu ki, Azərbaycan Şahmat Federasiyası ilə birlikdə respublikada uşaq şahmatının inkişafı üçün lazımi tədbirlər planı hazırlanmalı və həyata keçirilməlidir. Bundan başqa, sərəncamda qeyd edilən digər bir vacib amil şahmatçıların müasir dövrdən geri qalmaması üçün onların son model kompüterlərlə təchiz edilməsi idi. Eyni zamanda ilk sərəncamda siyahıya salınmayan daha iki şahmatçı dövlət qayğısına götürüldü. Teymur Rəcəbov və Vüqar Həşimov kimi, Qədir Hüseynovla Rauf Məmmədovun da hazırlıq və beynəlxalq turnirlərdə iştirakı üçün maliyyə vəsaiti ayrıldı.

Həmin sərəncamlardan sonra şahmatın inkişafına sanki güclü bir təkan verildi. Respublika ərazisindəki şahmat məktəblərində yenidən canlanma yarandı. Şahmatla məşğul olmaq istəyən uşaqların sayı gündən-günə artmağa başladı. Belə münasibətin nəticəsini çox gözləmək lazım gəlmədi. Azərbaycanda dünyanın ən güclü şahmatçıları ilə birlikdə mübarizə apara və onları məğlub edə biləcək bir nəsil yetişdi. Bütün bunların məntiqi nəticəsi olaraq artıq ölkəmizdə də böyük şahmat turnirlərinin keçirilməsinə maraq yarandı.

(III yazı ilə bu linkdən tanış ola bilərsiz)

İLQAR AĞAYEV

Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanıb.

Sahə: Uşaq və gənclərin fiziki və mənəvi inkişafında idmanın rolu