SSRİ-nin sağ qalan sonuncu naziri: “Ən yaxşı rəhbər Heydər Əliyev idi”

SSRİ 31 ildir dağılıb. Bu gün həmin dövlətin yalnız bir naziri həyatdadır. O da vaxtilə Sovet İttifaqının idmanına cavabdeh olan Nikolay Rusakdır.

89 yaşlı keçmiş məmurun müsahibəsində SSRİ idmanı haqqında maraqlı məqamlara toxunulub. Böyük bir müsahibənin bir hissəsi də Ulu öndər Heydər Əliyevə ayrılıb. Həmin hissəni sizə təqdim edirik.

… – Çox maraqlı nazir olmusunuz.

– Mən sizə başqa şey haqqında danışım. Nazir vəzifəsindən gedəndən sonra məni Gürcüstan – Abxaziya konflikt zonasına yolladılar. Moskvaya qayıdanda poliklinikaya getməli oldum. Gələndə tibbi vərəqəm tapılmadı. Sonra məlum oldu ki, artıq bu poliklinikaya gələ bilmərəm. Xarici İşlər Nazirliyinin işçisi kimi adımı poliklinikadan çıxarıblar. Halbuki Abxaziyaya getməyi heç kimdən xahiş etməmişdim.

– Xahiş etməmişdiniz?

– Nazir İqor İvanov məndən bunu xahiş etmişdi: “Get, köməyinə ehtiyacımız var”. Eyni səbəblə məni bir qədər əvvəl Bakıya göndərmişdilər. Bilirsiz, nəyə görə?

– Nəyə görə?

– Çünki Rusiya səfirinin və səfirlik işçilərinin Heydər Əliyevlə normal əlaqəsi yox idi. Mənim isə onunla əla münasibətim var idi.

– Haradan idi bu münasibət?

– Hələ Mərkəzi Komitədə işləyən vaxtlardan. Bir dəfə Azərbaycana ezamiyyətə getmişdim. İdman sahəsi üçün kadrların seçilməsi və yerləşdirilməsi məsələsi idi. Birdən Təbliğat Şöbəsinin müdiri Heydər Əliyevin mənimlə görüşmək istədiyini bildirdi. Mən də indi getməyin mənasız olduğunu, hələ yenicə gəldiyimə görə əlimdə material olmadığını bəhanə gətirərək boyun qaçırmağa çalışdım. O isə Heydər Əliyevin israr elədiyini söylədi. Nə isə, getdim.

– Maraqlıdır…

– Deməli, gəldim. O isə içəri girər-girməz başladı: “Qulaq asın, hazırda bizim respublikamızda idman sahəsinin rəhbəri generaldır. Sovet İttifaqı qəhrəmanıdır. Vaxtilə Daxili İşlər Nazirliyinə rəhbərlik edib. Yaşlı olduğuna görə oradan çıxarıblar. Boş qalmasın deyə idmana atıblar. Qayda-qanun yaratmaq üçün. İdmanda isə onu qəbul etmirlər. Hörmətli adamdır. Ancaq öz yerində olmadığına görə hamı onu ələ salır. Mənim də onu çıxarmağa ürəyim gəlmir. Çox yaxşı insandır. Sizin onunla rayonlara ezamiyyətiniz var. Bəlkə ehmallıca ona eyham vurasınız. Danışa bilərsiniz ki, özü ərziə yazıb getsin?”

– Sizdən çox ağır işin altına girməyi xahiş edib.

– Bir həftə generalla rayonları dolaşdıq. Mingəçevirdəki avarçəkmə bazasında da olduq. Bakıya qayıdırıq. Fikirləşirəm ki, bunu ona necə deyim? Birdən o üzünü mənə tərəf çevirib deyir: “Nikolay İvanoviç, mən sabah işə çıxmayacağam. Qayıdıram köhnə iş yerimə , Nazirlər Şurasına. Cəhənnəm olsun idman…”

– Bəxtiniz yaman gətirib. Siz nə dediz?

– Heç nə demədim. Özlüyümdə fikirləşdim ki, birdən qərarını dəyişər, yenidən çətin vəziyyətə düşərəm. Bazar ertəsi onun kabinetinə baş çəkdim. Yox idi. Soruşdum ki, nazir haradadır. Dedilər ki, köhnə yerinə qayıdıb. Ovaxtdan Heydər Əliyevlə münasibətimiz oldu əla.

– Maraqlı hadisədir.

– Əliyev birvaxtlar Nazirlər Kabinetində Rıjkovun birinci müavini idi. Bizim də kuratorumuz idi. Bir çox layihələr üzərində birlikdə çalışmışıq. Yadımdadır ki, bir dəfə xəstələnmişdi. Məni xəstəxanaya çağırdı və işlərimizi palatada davam etdirdik. Çox məsuliyyətli insan idi.

– Heyrətamizdir.

– Sonra Azərbaycana işləməyə yollanıram. Bizim səfir deyir: “Heydər Əliyev yeni ildən əvvəl bütün səfirlərlə görüşür. Gedək mənimlə”. Getdik. Səfirin yanında dayanmışam. Əliyev bir-bir hamıyla görüşür. Mənim yanımdan keçir və əl uzatmır.

– Bəlkə nəsə baş vermişdi?

– Yarım saat keçir. Mühafizəçi yaxınlaşaraq qulağıma pıçıldayır: “Heydər Əliyev sizinlə görüşmək istəyir”. Gedirəm. O isə məni görən kimi əsəbi halda – “Bakıya gəlirsən və mənə xəbər etmirsən?” Mən də işlərin çox olduğunu bəhanə gətirirəm. O isə – “Yadında saxla, hər bir addımından xəbərim olacaq”.

– Çox xoşlayırdı deyəsən sizi.

– Aramızda böyük hörmət var idi. Ümumiyyətlə bir partiya liderinin tribunaya çıxıb saatlarla konspektsiz danışdığını görməmişəm. Amma o bunu bacarırdı. Başqa kiminsə bunu bacardığına inanmıram.

– Ola bilər ki, bir də Fidel Kastro.

– Ola bilər. Mən Azərbaycanda partiya iclaslarında çox olmuşam. Hər şeyi gözümlə görmüşəm. Bir dənə də kağızdan istifadə etməzdi. Yeri gəlmişkən, MDB vaxtı mən milli komandaları Olimpiadaya aparanda heç bir lider zəng edib vəziyyətlə maraqlanmamışdı. Yalnız Heydər Əliyev!

– İdmanı çox sevirdi?

– Əlbəttə! Onu Nazirlər Sovetində Rıjkovun müavini təyin edəndə idman sahəsini elə məhz Əliyevə tapşırmışdılar. Hökumətin xüsusi qərarı var idi. İdman kompleksləri tikmək və bədən tərbiyəsini kütləviləşdirmək. Kurasiya onda idi. Bəzən zəng edirdi: “Nikolay İvanoviç, yenə də tikintidə gecikmələr var, gedək özümüz baxaq”. Gedirdik, Moskva və Moskva vilayətini qarış-qarış dolaşırdıq. Üstündən uzun illər keçdikdən sonra, artıq Bakıda məndən bir dəfə soruşdu: “Bizim İSK-larımızın vəziyyəti necədir?”

– Ən yaxşı regional rəhbər sizcə Əliyev idi?

– Birmənalı şəkildə.

İLQAR AĞAYEV hazırldı

Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanıb.

Sahə: Uşaq və gənclərin fiziki və mənəvi inkişafında idmanın rolu